Czy nierówny podział majątku po rozwodzie jest możliwy?

Rozwód to jedno z najtrudniejszych wydarzeń w życiu, zarówno pod względem emocjonalnym, jak i prawnym. Poza ustaleniem kwestii opieki nad dziećmi czy alimentów, jednym z kluczowych aspektów jest podział majątku wspólnego. W Polsce obowiązuje zasada równego podziału majątku po rozwodzie, jednak w niektórych sytuacjach możliwy jest nierówny podział majątku po rozwodzie.

Na czym polega podział majątku po rozwodzie?

Zasadniczo majątek wspólny obejmuje wszystko, co małżonkowie nabyli w trakcie trwania małżeństwa – nieruchomości, oszczędności, samochody czy inne dobra materialne. Jeśli nie zawarli oni intercyzy, to po rozwodzie majątek ten powinien zostać podzielony po równo. Jednak prawo przewiduje wyjątki od tej reguły. Jeśli jedna ze stron wniesie odpowiedni wniosek i dostarczy dowody, że równe podzielenie majątku byłoby niesprawiedliwe, sąd może przyznać jednej ze stron większą część majątku.

Zasada równego podziału majątku – co mówi prawo?

W polskim systemie prawnym podstawową regułą przy podziale majątku wspólnego po rozwodzie jest zasada równości udziałów. Oznacza to, że co do zasady każdy z małżonków otrzymuje połowę majątku zgromadzonego w trakcie trwania małżeństwa.

Do majątku wspólnego zaliczają się wszystkie aktywa nabyte przez małżonków w trakcie trwania wspólności majątkowej, czyli od momentu zawarcia małżeństwa do chwili jej ustania.

Niektóre składniki majątku pozostają wyłączone z podziału, ponieważ należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Choć prawo zakłada równość udziałów, istnieją sytuacje, w których możliwe jest odstąpienie od tej reguły i przyznanie jednej ze stron większego udziału w majątku. W takim przypadku kluczowe jest udowodnienie, że jeden z małżonków w większym stopniu przyczynił się do powstania majątku wspólnego lub że drugi małżonek działał na jego szkodę.

Najczęstsze przyczyny nierównego podziału majątku

Mimo że polskie prawo przewiduje zasadę równego podziału majątku po rozwodzie, istnieją sytuacje, w których sąd może zdecydować o jego nierównym podziale. Aby tak się stało, konieczne jest wykazanie, że jeden z małżonków w istotnie większym stopniu przyczynił się do powstania majątku wspólnego lub że drugi małżonek działał w sposób rażąco niegospodarny.

• Alkoholizm i uzależnienia – Jednym z najczęstszych powodów nierównego podziału majątku po rozwodzie jest uzależnienie jednego z małżonków. Może to być alkoholizm, narkomania, hazard czy inne nałogi, które miały wpływ na sytuację finansową rodziny. Sąd bierze pod uwagę między innymi, czy uzależnienie doprowadziło do marnotrawienia wspólnego majątku oraz czy nałóg miał negatywny wpływ na sytuację materialną drugiej strony i dzieci.
• Brak wkładu w rozwój wspólnego majątku – Nierówny podział majątku może również wynikać z faktu, że jeden z małżonków nie angażował się w jego tworzenie. Jeśli jedna osoba przez lata utrzymywała rodzinę, inwestowała w nieruchomości i rozwój finansowy, a druga nie wykazywała żadnej inicjatywy, sąd może zdecydować, że większa część majątku powinna przypaść bardziej zaangażowanemu małżonkowi.
• Przemoc domowa i jej wpływ na decyzję sądu – Jeśli jeden z małżonków dopuszczał się przemocy fizycznej lub psychicznej może to być argumentem za nierównym podziałem majątku.

Jakie kroki podjąć przed złożeniem wniosku? – Jak się przygotować i gdzie szukać pomocy?

Nierówny podział majątku po rozwodzie nie następuje automatycznie – osoba, która chce uzyskać większą część wspólnego majątku, musi wykazać przed sądem, że spełnia warunki do takiego rozstrzygnięcia. Aby zwiększyć swoje szanse na sukces, warto odpowiednio przygotować się do postępowania.

Nie każdy rozwód i konflikt między małżonkami uzasadnia nierówny podział majątku. Sąd bierze pod uwagę konkretne przesłanki, które również mogły być przyczyną rozwodu. Oczywiście do nierównego podziału potrzebne są dowody. Sąd nie podejmie decyzji wyłącznie na podstawie subiektywnych twierdzeń jednej ze stron. 

Wniosek o nierówny podział majątku składa się do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania stron. Można to zrobić w ramach:

• postępowania rozwodowego – wtedy podział majątku jest rozpatrywany razem z rozwodem,
• osobnego postępowania o podział majątku – jeśli rozwód już się odbył.

Dowody na większy wkład w majątek

• umowy o pracę, zaświadczenia o zarobkach, PIT-y,
• faktury, rachunki, potwierdzenia przelewów na wspólne wydatki,
• dokumenty potwierdzające inwestycje w majątek wspólny (np. zakup nieruchomości, remonty).

Dowody na niegospodarność i marnotrawienie środków

• historię operacji bankowych wskazujących na nadmierne wydatki,
• umowy kredytowe i zobowiązania zaciągnięte przez drugiego małżonka,
• zeznania świadków (np. rodzina, sąsiedzi, znajomi).

Dowody na alkoholizm, uzależnienia, przemoc

• raporty policyjne,
• zaświadczenia lekarskie o uzależnieniu,
• obdukcje medyczne potwierdzające przemoc,
• SMS-y, e-maile, nagrania, które dokumentują agresywne zachowania,
• decyzje sądu w sprawach o znęcanie się nad rodziną.

Podsumowanie – Kiedy warto walczyć o większy udział w majątku?

Decyzja o wystąpieniu z wnioskiem o nierówny podział majątku powinna być dokładnie przemyślana. Choć polskie prawo co do zasady zakłada równość udziałów, istnieją sytuacje, w których sąd może odstąpić od tej zasady. Kluczowe jest odpowiednie przygotowanie, zgromadzenie dowodów oraz skuteczna argumentacja.

W większości przypadków skorzystanie z pomocy doświadczonego adwokata znacznie zwiększa szanse na sukces. Każda sprawa jest inna i wymaga indywidualnej analizy, dlatego przed podjęciem kroków prawnych warto skonsultować się ze specjalistą.