Odszkodowania za represje w czasach stalinowskich i PRL

Odszkodowanie za represje komunistyczne – Wrocław

Tematyka rekompensat za represje stosowne w czasach stalinowskich i PRL jest regulowana przez ustawę z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (dalej: „ustawa lutowa”).

Kto może dochodzić odszkodowania dla represjonowanych?

O świadczenia od Skarbu Państwa może ubiegać się m.in. osoba, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia albo wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego. W przypadku śmierci takiej osoby, uprawnienie przysługuje jej małżonkowi, dzieciom i rodzicom.

Na skutek nowelizacji ustawy lutowej z kwietnia 2018 r., odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje także dziecku, które przebywało z matką w więzieniu lub którego matka w okresie ciąży przebywała w izolacji. 

Co istotne, brak wyroku skazującego nie stoi na przeszkodzenie do dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia, jeśli represjonowany był przez polskie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości pozbawiony życia albo wolności. 

Jaki sąd orzeka o odszkodowaniu i zadośćuczynieniu? 

Żądanie odszkodowania lub zadośćuczynienie powinniśmy zgłosić w sądzie okręgowym lub wojskowym sądzie okręgowym, który wydał postanowienie o stwierdzeniu nieważności orzeczenia.

W jakim terminie można dochodzić roszczeń?

O odszkodowanie i zadośćuczynienie za represje możesz ubiegać się w terminie 10 lat od uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nieważności orzeczenia. 

Odszkodowanie i zadośćuczynienie za represje – wysokość

Przepisy nie określają w żaden sposób powyższej kwestii. Niemniej jednak, orzecznictwo wypracowało pewne kryteria, które bierze się pod uwagę przy zasądzaniu zadośćuczynienia i odszkodowania. 

Istotne znaczenie ma tutaj długość izolacji i warunki, w jakich przebywali osadzeni. Osoby więzione w czasach stalinowskich czy komunistycznych, musiały radzić sobie z warunkami urągającymi godności człowieka. Ciasne, przepełnione i brudne cele, głód i stosowane nierzadko tortury, czyniły każdy dzień izolacji prawdziwą udręką. Nie sposób nawet porównać warunków przymusowego odosobnieniapanujących w tamtych czasach, do tych obecnych. 

W okresie od 18 listopada 2007 r. do 9 marca 2011 r. ustawa lutowa określała w art. 8 maksymalną wysokość żądanego odszkodowania i zadośćuczynienia, która łącznie nie mogły przekroczyć kwoty 25.000 zł. 

Powyższy przepis został uchylony z dniem 10 marca 2011 r., na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 marca 2011 r., sygn. akt: P 21/09. 

Oznacza to, że nadal możliwe jest wznowienie postępowań w sprawach, w których żądana kwota odszkodowania i zadośćuczynienia przekraczała łącznie 25.000 zł, zaś sąd w wyroku oparł się na obowiązującym wówczas art. 8 ust. 1a ustawy lutowej, określającym maksymalną wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia. 

Dotychczasowa praktyka prawników naszej Kancelarii Adwokackiej z Wrocławia oraz stała analiza poszerzającego się dorobku doktryny i judykatury pokazuje, że kwoty zasądzane na podstawie tzw. ustawy lutowej sięgają nawet kilku milionów złotych (zob. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, II Wydział Karny z dnia 11 września 2019 r., sygn. akt: II AKa 114/19).

Jakie są koszty postępowania odszkodowawczego? 

Co istotne, zarówno wniosek o unieważnienie orzeczenia, jak i wniosek o odszkodowanie i zadośćuczynienie, nie wiążą się z jakimikolwiek opłatami sądowymi. Ponadto, inaczej niż w sprawach cywilnych, koszty postępowania, bez względu na jego wynik, zawsze ponosi Skarb Państwa. 

Jakie dokumenty należy przygotować?

Dochodzenie odszkodowań za represje w czasach stalinowskich i komunistycznych to specjalizacja naszej Kancelarii. Dlatego wszelkie formalności załatwimy za Ciebie. Po otrzymaniu pełnomocnictwa złożymy wniosek do IPN lub Archiwum Państwowego o udostępnienie akt sprawy, następnie wystąpimy do Sądu o uznanie orzeczenia za nieważne, a w ostatniej kolejności zażądamy w Twoim imieniu zadośćuczynienia i odszkodowania, reprezentując Cię na rozprawach. 

Wniosek o odszkodowanie za represje – co powinien zawierać?

We wniosku o odszkodowanie za represje powinieneś w pierwszej kolejności wskazać unieważnione orzeczenie, które stanowi podstawę roszczenia.

W dalszej kolejności powinieneś wskazać, czy w związku z pozostawaniem w izolacji domagasz się jedynie zadośćuczynienia za krzywdę moralną osadzonego, czy również odszkodowania za straty majątkowe. Powinieneś podać konkretne kwoty, a następnie uzasadnić ich wysokość. 

W argumentacji należy przedstawić okoliczności całej sprawy, opisując przebieg wydarzeń, długość i warunki izolacji, wpływ wykonania orzeczenia na życie skazanego i jego rodziny, konsekwencje dla jego zdrowia psychicznego i fizycznego.

W przypadku dochodzenia odszkodowania, pożądane jest przedstawienie dokumentacji dotyczącej wykształcenia represjonowanego oraz jego zatrudnienia i otrzymywanych przez niego zarobków. 

Dlaczego warto nam powierzyć sprawę o odszkodowanie za represje w czasach stalinowskich/w stanie wojennym?

Przemawia za nami doświadczenie zdobyte już w tego typu sprawach i indywidualne podejście do każdego Klienta. 

Prowadzimy sprawy na terenie całej Polski, pomagamy również Klientom z zagranicy. 

Nasza pomoc rozpoczyna się już na etapie uzyskania niezbędnej dokumentacji, a kończy się na złożeniu ewentualnej apelacji lub kasacji od zapadłego orzeczenia. 

Dzięki zdobytej wiedzy i doświadczeniu potrafimy najlepiej oszacować wysokość żądanej tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia kwoty, dostosowując ją każdorazowo do sytuacji Klienta.

Zachęcamy także do bliższego zapoznania się z ofertą Kancelarii w zakresie odszkodowań.

Jeśli potrzebujesz pomocy w kategorii: odszkodowanie za represje w czasach stalinowskich, odszkodowanie za represje komunistyczne – Wrocław, zapraszamy do kontaktu z adwokatem. 

Twoją sprawę przeanalizujemy całkowicie bezpłatnie.