Odszkodowania za represje stanu wojennego

Odszkodowanie za represje komunistyczne – Wrocław

Tematyka rekompensat za represje stosowne w czasach stalinowskich i PRL jest regulowana przez ustawę z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (dalej: „ustawa lutowa”).

Kto może dochodzić odszkodowania za represje w PRL?

O świadczenia od Skarbu Państwa może ubiegać się m.in. osoba, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia albo wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego. W przypadku śmierci takiej osoby, uprawnienie przysługuje jej małżonkowi, dzieciom i rodzicom.

Na skutek nowelizacji ustawy lutowej z kwietnia 2018 r., odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje także dziecku, które przebywało z matką w więzieniu lub którego matka w okresie ciąży przebywała w izolacji. 

Co istotne, brak wyroku skazującego nie stoi na przeszkodzenie do dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia, jeśli represjonowany był przez polskie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości pozbawiony życia albo wolności. 

Istotnym zagadnieniem o doniosłym znaczeniu praktycznym jest także kwestia dziedziczenia odszkodowania dla represjonowanych. O tym czy dziedziczenie odszkodowań dla represjonowanych jest możliwe mogą Państwo dowiedzieć się z jednego z naszych wpisów blogowych – Dziedziczenie odszkodowań dla represjonowanych.

Jaki sąd orzeka zadośćuczynienie i odszkodowanie za represje komunistyczne? 

Żądanie odszkodowania lub zadośćuczynienie powinniśmy zgłosić w sądzie okręgowym lub wojskowym sądzie okręgowym, który wydał postanowienie o stwierdzeniu nieważności orzeczenia.

W jakim terminie można dochodzić roszczeń?

O odszkodowanie i zadośćuczynienie za represje możesz ubiegać się w terminie 10 lat od uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nieważności orzeczenia. 

Aby otrzymać odszkodowanie i zadośćuczynienie za represje w czasach stalinowskich lub w czasach PRL, konieczne jest wszczęcie postępowania sądowego. O tym jak przebiega proces uzyskania takich odszkodowań za represje, dowiedzą się Państwo z lektury innego wpisu blogowego naszej Kancelarii –  Odszkodowanie za represje stalinowskie – jak uzyskać.

Odszkodowanie za pobyt w więzieniu w PRL – wysokość

Przepisy nie określają w żaden sposób powyższej kwestii. Niemniej jednak, orzecznictwo wypracowało pewne kryteria, które bierze się pod uwagę przy zasądzaniu zadośćuczynienia i odszkodowania. 

Istotne znaczenie ma tutaj długość izolacji i warunki, w jakich przebywali osadzeni. Osoby więzione w czasach stalinowskich czy komunistycznych, musiały radzić sobie z warunkami urągającymi godności człowieka. Ciasne, przepełnione i brudne cele, głód i stosowane nierzadko tortury, czyniły każdy dzień izolacji prawdziwą udręką. Nie sposób nawet porównać warunków przymusowego odosobnienia panujących w tamtych czasach, do tych obecnych. Osoby takie mogą się ubiegać o odszkodowanie za pobyt w więzieniu w PRL.

W okresie od 18 listopada 2007 r. do 9 marca 2011 r. ustawa lutowa określała w art. 8 maksymalną wysokość żądanego odszkodowania i zadośćuczynienia, która łącznie nie mogły przekroczyć kwoty 25.000 zł. 

Powyższy przepis został uchylony z dniem 10 marca 2011 r., na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 marca 2011 r., sygn. akt: P 21/09. 

Oznacza to, że nadal możliwe jest wznowienie postępowań w sprawach, w których żądana kwota odszkodowania i zadośćuczynienia przekraczała łącznie 25.000 zł, zaś sąd w wyroku oparł się na obowiązującym wówczas art. 8 ust. 1a ustawy lutowej, określającym maksymalną wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia. 

Dotychczasowa praktyka prawników naszej Kancelarii Adwokackiej z Wrocławia oraz stała analiza poszerzającego się dorobku doktryny i judykatury pokazuje, że kwoty zasądzane na podstawie tzw. ustawy lutowej sięgają nawet kilku milionów złotych (zob. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, II Wydział Karny z dnia 11 września 2019 r., sygn. akt: II AKa 114/19).

Jakie są koszty pozyskania odszkodowania za represje w PRL? 

Co istotne, zarówno wniosek o unieważnienie orzeczenia, jak i wniosek o odszkodowanie i zadośćuczynienie, nie wiążą się z jakimikolwiek opłatami sądowymi. Ponadto, inaczej niż w sprawach cywilnych, koszty postępowania, bez względu na jego wynik, zawsze ponosi Skarb Państwa. 

Jakie dokumenty należy przygotować?

Dochodzenie odszkodowania za represje stanu wojennego, w czasach stalinowskich i komunistycznych to specjalizacja naszej Kancelarii. Dlatego wszelkie formalności załatwimy za Ciebie. Po otrzymaniu pełnomocnictwa złożymy wniosek do IPN lub Archiwum Państwowego o udostępnienie akt sprawy, następnie wystąpimy do Sądu o uznanie orzeczenia za nieważne, a w ostatniej kolejności zażądamy w Twoim imieniu zadośćuczynienia i odszkodowania, reprezentując Cię na rozprawach. 

Wniosek o odszkodowanie za represje – co powinien zawierać?

We wniosku o odszkodowanie za represje powinieneś w pierwszej kolejności wskazać unieważnione orzeczenie, które stanowi podstawę roszczenia.

W dalszej kolejności powinieneś wskazać, czy w związku z pozostawaniem w izolacji domagasz się jedynie zadośćuczynienia za krzywdę moralną osadzonego, czy również odszkodowania za straty majątkowe. Powinieneś podać konkretne kwoty, a następnie uzasadnić ich wysokość. 

W argumentacji należy przedstawić okoliczności całej sprawy, opisując przebieg wydarzeń, długość i warunki izolacji, wpływ wykonania orzeczenia na życie skazanego i jego rodziny, konsekwencje dla jego zdrowia psychicznego i fizycznego.

W przypadku dochodzenia odszkodowania, pożądane jest przedstawienie dokumentacji dotyczącej wykształcenia represjonowanego oraz jego zatrudnienia i otrzymywanych przez niego zarobków. 

Co obejmuje pomoc adwokata w sprawach odszkodowania za represje stanu wojennego?

Odszkodowania za represje stanu wojennego adwokat – zakres usług:

• poszukiwanie archiwalnych dokumentów 
• nieodpłatna analiza dokumentów archiwalnych
• przygotowanie wniosku o unieważnienie orzeczenia i reprezentacja  w toku postępowania o unieważnienie orzeczenia
• przygotowanie wniosku o zadośćuczynienie i odszkodowanie za represje w czasach stalinowskich i reprezentacja w toku postępowania o uzyskanie tych świadczeń 
• sporządzanie apelacji od zapadłych orzeczeń 

W sprawach o uzyskanie odszkodowań za represje w stanie wojennym zakres usług świadczonych przez Kancelarię jest analogiczny. 

Dlaczego warto nam powierzyć sprawę o odszkodowania za represje stanu wojennego czy represje komunistyczne ?

Za powierzeniem Naszej Kancelarii sprawy przemawia zdobyte już w tego typu sprawach doświadczenie zawodowe naszych prawników i ich indywidualne podejście do każdego Klienta. 

Prowadzimy sprawy na terenie całej Polski, pomagamy również Klientom z zagranicy. 

Nasza praktyka obejmuje nie tylko sprawy o odszkodowania za represje w czasach stalinowskich, ale także odszkodowania za represje stanu wojennego, którym poświęciliśmy jeden ze wpisów na naszym blogu – Odszkodowanie za internowanie w stanie wojennym.

Nasza pomoc rozpoczyna się już na etapie uzyskania niezbędnej dokumentacji, a kończy się na złożeniu ewentualnej apelacji lub kasacji od zapadłego orzeczenia. 

Dzięki zdobytej wiedzy i doświadczeniu potrafimy najlepiej oszacować wysokość żądanej tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia kwoty, dostosowując ją każdorazowo do sytuacji Klienta.

Zachęcamy także do bliższego zapoznania się z ofertą Kancelarii w zakresie odszkodowań.

Jeśli potrzebujesz pomocy w kategorii: odszkodowanie za represje w czasach stalinowskich, odszkodowanie za represje komunistyczne – Wrocław, zapraszamy do kontaktu z adwokatem. 

Twoją sprawę przeanalizujemy całkowicie bezpłatnie.

Kto może starać się o odszkodowanie za represje stalinowskie?

Za represje stalinowskie odszkodowania może dochodzić osoba, która została poddana prześladowaniom z przyczyn politycznych w okresie od 1 stycznia 1944 do 1953 roku i odniosła wskutek tego krzywdę lub szkodę.

Represje w czasach stalinowskich zaliczają się do zbrodni komunistycznych, które zgodnie z ustawą o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, nie ulegają przedawnieniu. Tym samym, prawo nie wyznacza okresu czasu, w ciągu którego może nastąpić ich ściganie, gdyż nie dochodzi do ustania karalności czynu sprawcy.

Osobom pokrzywdzonym wskutek represji stalinowskich przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę.

Komu przysługują odszkodowania za represje stalinowskie?

Kwestię tę reguluje ustawa z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Zgodnie z nią odszkodowanie przysługuje osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia wydanego przez polskie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub przez organy pozasądowe w okresie od rozpoczęcia ich działalności na ziemiach polskich, począwszy od 1 stycznia 1944 r. do 31 grudnia 1989 r., jeżeli czyn zarzucony lub przypisany był związany z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego albo orzeczenie wydano z powodu takiej działalności, jak również orzeczenia wydane za opór przeciwko kolektywizacji wsi oraz obowiązkowym dostawom. Dodać trzeba, że stwierdzenie nieważności orzeczenia uznaje się za równoznaczne z uniewinnieniem.

Dotyczy to także sytuacji, w której czyn tego rodzaju został popełniony w celu uniknięcia w stosunku do siebie lub innej osoby represji za przedmiotową działalność.

Poza tym o odszkodowanie może starać się także osoba mieszkająca obecnie bądź w chwili śmierci w Polsce, represjonowana przez radzieckie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub organy pozasądowe, działające na obecnym terytorium Polski w okresie od 1 lipca 1944 roku do 31 grudnia 1956 roku, za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, jak również dziecko matki pozbawionej wolności, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia, które przebywało wraz z matką w więzieniu lub innym miejscu odosobnienia lub którego matka w okresie ciąży przebywała w więzieniu lub innym miejscu odosobnienia.

Odszkodowania za represje stalinowskie nie przysługuje, jeżeli dobro poświęcone pozostawało w rażącej dysproporcji do dobra, które uzyskano lub zamierzano uzyskać, albo sposób działania lub zastosowany środek były rażąco niewspółmierne do zamierzonego lub osiągniętego skutku.

Podkreślić trzeba, że w razie śmierci osoby, której przysługuje odszkodowanie za represje stalinowskie, uprawnienie to przechodzi na jej małżonka, dzieci i rodziców.

Czy istnieje termin przedawnienia spraw dotyczących odszkodowań za represje w czasach stalinowskich?

Odszkodowania za represje stalinowskie – Zgodnie z aktualnym brzmieniem przepisów, z wnioskiem o odszkodowanie i zadośćuczynienie można wystąpić w terminie 10 lat od uprawomocnienia się postanowienia o unieważnieniu wyroku skazującego. Termin ten został znacznie wydłużony. W poprzednio obowiązującym stanie prawnym, ustawodawca przewidywał jedynie roczny termin na dochodzenie tego typu roszczeń. Warto wiedzieć, że 10-letni termin przedawnienia roszczenia o odszkodowanie i zadośćuczynienie za represje stalinowskie nie ma zastosowania w sytuacjach, kiedy w stosunku do skazanego zapadł wyrok uniewinniający lub postępowanie karne wobec niego zostało umorzone z powodów, o których mowa w art. 17 § 1 pkt 1 i 2 Kodeksu postępowania karnego. 

Odszkodowania za represje stalinowskie – Kancelaria Adwokata Jakuba Ambickiego specjalizuje się w dochodzeniu roszczeń o odszkodowanie za represje stalinowskie, prowadząc sprawy na terenie całej Polski. Zachęcamy do kontaktu z Kancelarią celem dokonania bezpłatnej analizy dokumentów.  

Zapraszamy także do lektury naszych wpisów blogowych dotyczących odszkodowań za represje stalinowskie, gdzie omawiamy kwestie takie jak np. dziedziczność takiego odszkodowania.