Kara za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu

Polskie ustawodawstwo wyraźnie odróżnia przestępstwo polegające na kierowaniu samochodem pod wpływem alkoholu od spowodowania wypadku. Przedstawiając rzecz bardziej obrazowo należy stwierdzić, że sprawca wypadku może być w chwili czynu trzeźwy lub nie i od tej okoliczności zależeć będzie rozmiar grożącej mu kary. W myśl art. 178 § 1 Kodeksu karnego (dalej: k.k.), powodując wypadek, pijany kierowca musi liczyć się ze zwiększonym ustawowym zagrożeniem względem podstawowego typu przestępstwa przewidzianego przez art. 177 k.k.

Spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu 2023 – kodeks karny

Rozważania dotyczące tego, co grozi za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu, należy rozpocząć od przytoczenia art. 177 § 1 k.k., zgodnie z którym kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1 k.k., podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. W myśl tego przepisu, by można było mówić o wypadku, muszą zostać wypełnione następujące warunki:

1. sprawca musi naruszyć zasady bezpieczeństwa w ruchu;
2. skutkiem naruszenia zasad musi być nieumyślne spowodowanie wypadku (sytuacji drogowej);
3. w wyniku zaistnienia wypadku inna osoba niż sprawca musi ponieść obrażenia trwającej co najmniej 7 dni.

Spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu jest tzw. typem kwalifikowanym przestępstwa z art. 177 k.k., co oznacza, że prawo przewiduje za nie zaostrzone sankcje. O tym, ile grozi za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu decyduje modyfikacja przewidziana w art. 178 § 1 k.k., w myśl której sprawca czynu z art. 177 k.k. znajdujący się w stanie nietrzeźwości odpowiada od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę do górnej granicy ustawowego zagrożenia, także zwiększonego o połowę. Maksymalna kara za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu (przy założeniu, że nie jest to wypadek ciężki), wynosi więc 4 lata i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Warto jeszcze dodać, że omawiane przestępstwo dotyczy sytuacji, w której sprawca znajduje się w stanie nietrzeźwości. Zgodnie z art. 115 § 16 k.k. stan nietrzeźwości zachodzi wtedy, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg. Sprawca wypadku nie będzie odpowiadał na podstawie surowszej odpowiedzialności z art. 178 § 1 k.k., jeśli nie spowodował wypadku pod wpływem alkoholu, ale po jego użyciu.

Co grozi pijanemu sprawcy wypadku za spowodowanie kolizji

Mówiąc o wypadku możemy mieć na myśli albo wypadek w rozumieniu kodeksowym, opisany wyżej, albo wypadek w rozumieniu potocznym. Ta druga kategoria jest szersza i obejmuje swoim znaczeniem także zdarzenia nazywane kolizją drogową. Jeśli doszło do wypadku, pijany kierowca odpowie za wykroczenie, gdy ofiara zdarzenia drogowego, jeśli w ogóle się pojawiła, doznała obrażeń trwających poniżej 7 dni (kolizja). W takiej sytuacji, zgodnie ze znowelizowanym art. 86 Kodeksu wykroczeń (dalej: k.w.), możliwe jest wymierzenie mandatu za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu, ponieważ mandaty wystawiane są wyłącznie w sprawach o wykroczenia.

Należy także wziąć pod uwagę to, że o tym, jaka kara za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu grozi ostatecznie sprawcy, decyduje wypełnienie znamion wszystkich czynów zabronionych. Nie jest zatem wykluczone, że sprawca wypadku odpowie jednocześnie za kolizję oraz np. za jazdę w stanie nietrzeźwości (art. 178a § 1 k.k.). Kara za jazdę po pijaku będzie połączeniem wszystkich przepisów, które naruszył sprawca.

Kara przewidziana w Kodeksie karnym lub mandat za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu to jednak nie wszystko, co grozi takiemu kierowcy. Musi on liczyć się także z zakazem prowadzenia pojazdów, orzekanym w niektórych przypadkach obligatoryjnie. Dodatkową dolegliwością dla sprawcy będzie konfiskata samochodu. Wchodzące w życie w grudniu 2023 r. przepisy regulujące konfiskatę samochodu za jazdę po pijanemu nie dotyczą jednak wykroczeń.

Od czego zależy kara za spowodowanie wypadku samochodowego z udziałem pijanego kierowcy

Kara za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu zależy od kwalifikacji prawnej czynu oraz okoliczności faktycznych sprawy. W zakresie tej pierwszej grupy istotne znaczenie będzie miało rozróżnienie stanu nietrzeźwości od stanu po użyciu alkoholu, a także wystąpienie obrażeń u ofiary wypadku oraz stopień ich nasilenia. W zależności od tych okoliczności kara za spowodowanie wypadku po alkoholu może wynikać z art. 177 § 1 k.k., art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 178 § 1 k.k., art. 86 § 1a k.w. lub np. 86 § 2 k.w.

O tym, ile grozi za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu, decydować będą okoliczności związane z samym sprawcą – poziom stężenia alkoholu w organizmie, wcześniejsza karalność, przyznanie się do winy, wyrażenie skruchy czy wykonanie manewrów, które miały doprowadzić do uniknięcia wypadku (np. gwałtowne hamowanie). Jeśli kierujący przy okazji złamał zakaz prowadzenia pojazdów, będzie to uznane za okoliczność obciążającą i wpłynie na wyższy wymiar kary.

Kolejna grupa okoliczności decydujących o tym, jaka kara za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu grozi pijanemu kierowcy, to zachowanie pokrzywdzonego. Sąd w tym zakresie bada, czy pokrzywdzony był pod wpływem substancji psychoaktywnych, czy naruszył jakieś przepisy drogowe oraz czy zachowywał się w sposób, który mógł przyczynić się do zdarzenia.

Wreszcie o tym, jaką karę za spowodowanie wypadku po alkoholu otrzyma sprawca, mogą przesądzić okoliczności niezależne od stron postępowania – nagłe zdarzenia na drodze, zła pogoda czy niezidentyfikowane wcześniej uszkodzenie samochodu.

Mandat za ucieczkę z miejsca kolizji

Wbrew powszechnie obowiązującym przekonaniom, polski ustawodawca nie przewidział mandatu za ucieczkę z miejsca kolizji, 2022 rok, mimo interpelacji poselskich, wciąż nie zawiera takich regulacji. Fakt zbiegnięcia z miejsca zdarzenia ma natomiast wpływ na to, co grozi za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu. W myśl art. 178 § 1 k.k., który omówiono wyżej, okolicznością obciążającą kierowcę powodującego wypadek jest także zbiegnięcie z miejsca zdarzenia. Wpływa to także na minimalny okres zakazu prowadzenia pojazdów (3 lata zgodnie z art. 42 § 2 k.k. lub dożywotnio zgodnie z art. 42 § 3 k.k.) oraz wysokość zasądzonego świadczenia na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej (10 000 zł zgodnie z art. 47 § 3 k.k.).

Choć nie przewidziano mandatu za ucieczkę z miejsca kolizji, 2022 rok przyniósł kolejne zaostrzanie przepisów regulujących odpowiedzialność karną pijanych kierowców. Zbiegnięcie z miejsca zdarzenia może być pośrednio karane, jeśli połączone będzie z innym czynem zabronionym – nieudzieleniem pomocy, zniszczeniem mienia podczas ucieczki lub wykorzystaniem ucieczki do zyskania czasu na nakłonienie świadków do złożenia fałszywych zeznań. Kara za spowodowanie kolizji pod wpływem alkoholu będzie obejmowała także te czyny zabronione.

Spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu bez prawa jazdy

Spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu bez prawa jazdy nie jest odrębną kategorią czynu zabronionego. To połączenie kilku przestępstw (lub wykroczeń), które prowadzi do powstania tzw. zbiegu przepisów.

Jeśli sprawca nigdy nie miał uprawnień do kierowania danym typem pojazdu, jego czyn zostanie zakwalifikowany z art. 94 k.w. Jeśli natomiast uprawnienia miał, ale z jakiegoś powodu właściwy organ je cofnął, jazda bez prawda jazdy będzie już przestępstwem z art. 180a k.k. Prowadzenie pojazdu wbrew zakazowi to natomiast czyn z art. 244 k.k.

Niezależnie od tego, z jakiego z powyższych przepisów będzie odpowiadał sprawca, jego czyn może wystąpić w zbiegu z art. 177 k.k. Oznacza to, że za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu bez prawa jazdy sprawca albo otrzyma dwie kary (za przestępstwo i wykroczenie), albo jedną wyższą karę na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów.

Co grozi za spowodowanie wypadku śmiertelnego pod wpływem alkoholu?

Kwestia tego, jaka kara za spowodowanie śmiertelnego wypadku pod wpływem alkoholu grozi sprawcy, została uregulowana przede wszystkim w art. 177 § 2 k.k. W myśl tego przepisu, jeśli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Jeśli do tego sprawca był w chwili czynu w stanie nietrzeźwości, zastosowanie znajdzie art. 178 § 1 k.k., przez co grozi za spowodowanie wypadku śmiertelnego pod wpływem alkoholu kara w wymiarze od 2 do 12 lat pozbawienia wolności.

Analizując co grozi za spowodowanie wypadku śmiertelnego pod wpływem alkoholu należy także zwrócić uwagę na art. 42 § 3 k.k. Jeśli sprawca zabił człowieka w wypadku będąc pod wpływem alkoholu, sąd ma obowiązek orzec wobec niego dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów. Jedynie w wyjątkowym wypadku, uzasadnionym szczególnymi okolicznościami, może od tego obowiązku odstąpić.

To jednak nie wszystko. Nadchodzące zmiany w przepisach zwiększają kary za spowodowanie śmiertelnego wypadku pod wpływem alkoholu. Od 24 marca 2023 r. najniższy wymiar kary za spowodowanie śmierci człowieka w opisanym przypadku wyniesie 5 lat więzienia, a od 14 grudnia 2023 r. sąd dodatkowo obligatoryjnie orzekał będzie przepadek samochodu.

Kara za nieumyślne spowodowanie śmierci w wypadku samochodowym

Wszystkie opisane do tej pory zagrożenia związane z wypadkiem w istocie dotyczą kar za nieumyślne spowodowanie śmierci w wypadku samochodowym. Sama definicja wypadku zawiera bowiem założenie, że został on spowodowany nieumyślnie. Jeśli natomiast sprawca będzie chciał celowo doprowadzić do wypadku i zabić w nim konkretną osobę, z dużym prawdopodobieństwem zostanie mu po prostu postawiony zarzut zabójstwa.

Kodeks karny zawiera co prawda art. 155, który penalizuje nieumyślne spowodowanie śmierci człowieka, ale przepis ten nie znajdzie w omawianej sytuacji zastosowania. Powszechnie przyjmuje się, że nieumyślne spowodowanie śmierci jest elementem czynu stypizowanego w art. 177 § 2 k.k., a zatem dochodzi tutaj do pomijalnego zbiegu przepisów, ponieważ przepis „drogowy” w pełni opisuje ciężar popełnionego przestępstwa. Innymi słowy, kara za nieumyślne spowodowanie śmierci w wypadku samochodowym to kara za spowodowanie wypadku, w którym ktoś zginął – nie ma tutaj specjalnych zasad jej wymierzania lub zaostrzania.

Wyrok za spowodowanie wypadku śmiertelnego pod wpływem alkoholu

W praktyce nie zdarza się, by sprawa z ofiarą śmiertelną kończyła się umorzeniem lub warunkowym umorzeniem postępowania. Zazwyczaj do sądu kierowany jest akt oskarżenia, który następnie weryfikuje skład orzekający. Wyrok za spowodowanie wypadku śmiertelnego pod wpływem alkoholu może zatem przybrać dwie podstawowe formy.

Rzadko, ale zdarzają się sytuacje, w których sąd wydaje wyrok uniewinniający. Ma to miejsce wtedy, gdy oskarżycielowi nie udało się udowodnić, by osoba oskarżona wypełniła swoim zachowaniem wszystkie znamiona czynu z art. 177 § 2 k.k. Jeśli w sprawie uda się np. ustalić, że kierowca nie znajdował się w stanie nietrzeźwości, a do tego nie naruszył żadnych zasad ruchu drogowego, istnieje realna szansa na uniewinnienie.

Najczęściej jednak wyrok za spowodowanie wypadku śmiertelnego pod wpływem alkoholu stwierdza winę oskarżonego. W orzeczeniu sąd, jeśli to konieczne, precyzuje opis czynu oraz wymierza karę i inne środki, w tym zakaz prowadzenia pojazdów, świadczenie na rzecz funduszu, nawiązkę na rzecz rodziny pokrzywdzonego i obowiązek zapłaty kosztów postępowania.

Kolizja pod wpływem alkoholu a ubezpieczenie

Gdy doszło już do kolizji pod wpływem alkoholu, a ubezpieczenie ma być podstawą naprawienia szkody, w grę wchodzą przede wszystkim zapisy ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 r. Zgodnie z art. 43 pkt 1 tej ustawy, zakład ubezpieczeń może żądać od kierowcy zwrotu wypłaconego z OC odszkodowania, jeśli kierowca wyrządził szkodę po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości.

Zupełnie inaczej wygląda jednak sytuacja, gdy niewinny kierowca uczestniczy w kolizji pod wpływem alkoholu, a ubezpieczenie jego auta ma pokryć szkodę. Z treści wskazanego przepisu wynika, że regres ubezpieczycielowi przysługuje tylko wtedy, gdy to pijany kierowca jest sprawcą kolizji. Jeśli natomiast jest jej ofiarą, choć będzie odpowiadał za prowadzenie pojazdu po alkoholu, w żaden sposób nie obciąży to jego ubezpieczenia.

Pomoc adwokata w sprawie wypadku pod wpływem alkoholu

Od wielu lat przepisy dotyczące pijanych kierowców są regularnie zaostrzane. Oznacza to nie tylko wyższy wymiar orzekanych kar, ale także wydłużone zakazy prowadzenia pojazdów, częstsze odsiadywanie wyroków w więzieniach, a już niedługo – konfiskatę samochodów. Z każdą kolejną nowelizacją coraz cenniejsze staje się doświadczenie w zakresie tego, jak się bronić w sądzie za jazdę po pijanemu. Taką wiedzę posiadają wyłącznie profesjonalni pełnomocnicy, którzy występują w roli obrońców osób oskarżonych i obwinionych.

Już same sprawy za jazdę pod wpływem alkoholu mogą być trudnymi i czasochłonnymi postępowaniami. Gdy jednak dochodzi do wypadku, a zwłaszcza wypadku śmiertelnego, sytuacja staje się jeszcze poważniejsza. Sprawcom takich czynów grozi wieloletnie więzienie, ogromne odszkodowania oraz dożywotnie pozbawienie prawa jazdy. Postępowanie dowodowe nie należy do łatwych, ponieważ kluczową rolę odgrywa w nim opinia biegłego z zakresu wypadków drogowych oraz opinie lekarzy sądowych. Warto w takiej sytuacji zwrócić się o pomoc do adwokata. Jazda po alkoholu to bowiem poważne przestępstwo, które przez sądy traktowane jest wyjątkowo surowo.

Zachęcamy do bliższego zapoznania się z ofertą Kancelarii w zakresie spraw karnych.

Jeśli potrzebujesz pomocy w kategorii: spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu, kara za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu, wypadek pijany kierowca, sprawca wypadku, kara za spowodowanie wypadku po alkoholu, co grozi za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu, ile grozi za spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu, kara za nieumyślne spowodowanie śmierci w wypadku samochodowym, spowodowanie wypadku pod wpływem alkoholu bez prawa jazdy, mandat za ucieczkę z miejsca kolizji 2022, zachęcamy do kontaktu z adwokatem.