Konfiskata samochodu za jazdę po pijanemu – nowe przepisy dla kierowców

Od wielu lat obserwujemy zaostrzanie kar wobec osób kierujących pojazdami mechanicznymi pod wpływem alkoholu. W ostatnim czasie kilkukrotnie zwiększano sankcje za tego typu czyny. Niedawno polski ustawodawca uchwalił nową instytucję – konfiskatę samochodu za jazdę po pijanemu. Nowe przepisy dla kierowców sprawią, że pijany kierowca straci samochód, jeśli będzie prowadził go w stanie nietrzeźwości.

Pijany kierowca straci samochód – sejm przegłosował zmiany w ustawie

W dniu 22 lutego 2022 r. do marszałek sejmu Elżbiety Witek wpłynął rządowy projekt zmian w polskim prawie, które głównie dotyczyć miały Kodeksu karnego. Nowe przepisy dla kierowców przewidują dalsze zaostrzanie kar, w tym sankcje za spożycie alkoholu po wypadku, a przed badaniem dokonanym przez Policję. Przede wszystkim jednak nowelizacja przewiduje konfiskatę samochodu pijanego kierowcy, którą w przestrzeni publicznej określa się także mianem przepadku auta.

Zgodnie z uchwalonymi przepisami, jeśli sprawca przestępstwa z art. 178a § 1 lub 4 Kodeksu karnego miał co najmniej 1,5 promila we krwi (lub 0,75 mg/dm³ w wydychanym powietrzu), sąd obowiązkowo orzeka konfiskatę samochodu, którym kierował. Sąd będzie mógł odstąpić od orzeczenia przepadku, jeżeli zajdzie wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.

Ustawa budzi uzasadnione kontrowersje, a polski Senat zagłosował za jej całkowitym odrzuceniem. Sejm nie zgodził się z tą decyzją i 17 listopada 2022 r. ustawa została przekazana Prezydentowi RP do podpisu. W chwili publikacji tego artykułu nie wiemy jeszcze, jaka decyzja zapadła w sprawie.

Po przeprowadzeniu głębszej analizy nowych przepisów, konfiskata samochodu wydaje się bardzo dużą ingerencją w konstytucyjne prawo własności. Przepadek auta jest jednocześnie bardzo szeroko komentowany w mediach, w związku z czym wcale nie jest pewne, że ustawa zostanie przyjęta przez prezydenta bez uwag.

Konfiskata samochodu – od kiedy zmiany wchodzą w życie?

Zgodnie z art. 33 przyjętej ustawy, jej zapisy wchodzą w życie 3 miesiące po dniu ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Przepisy przewidują jednak wyjątek w zakresie konfiskaty samochodu za alkohol. Kontrowersyjna instytucja zacznie obowiązywać w po upływie 1 roku od dnia ogłoszenia ustawy.

Jak już wyżej wspomniano, na ten moment nie doszło jeszcze do publikacji aktu prawnego w Dzienniku Ustaw. Dlatego okres przejściowy zacznie biec, w przypadku konfiskaty samochodu za alkohol, od kiedy Prezydent podpisze ustawę. W myśl art. 122 ust. 2 Konstytucji RP ma na to 21 dni. Jeśli głowa państwa wykorzysta cały przewidziany czas i zaakceptuje ustawę, konfiskata samochodu może zacząć obowiązywać w polskim porządku prawnym w pierwszej połowie grudnia 2023 roku.

Jak długo potrwa konfiskata samochodu za alkohol w świetle nowych przepisów?

Wbrew pojawiającym się w przestrzeni publicznej opiniom, nie przewidziano określonego okresu dla konfiskaty samochodu, od kiedy przestanie ona obowiązywać i auto wróci do kierującego. Jeśli nowe przepisy wejdą w życie, przepadek auta będzie miał charakter bezterminowy i ostateczny. Regulacje nie przewidują żadnego trybu odzyskania auta po upływie określonego okresu czasu.

Konfiskata samochodu pijanego kierowcy, a spowodowanie ciężkiego wypadku

Za spowodowanie wypadku pijany kierowca może spodziewać się dalej idących sankcji niż za samą jazdę w stanie nietrzeźwości. Przepisy umieszczone w Kodeksie karnym jasno wskazują, co grozi za jazdę po alkoholu, a sprawcy wypadków traktowani są z jeszcze większą surowością niż osoby, które wyłącznie kierowały samochodem pod wpływem. 

Projektowane przepisy dodają do art. 178 k.k. nowy § 3, zgodnie z którym za popełnienie czynów przewidzianych art. 178 § 1 i 1a k.k. sąd obowiązkowo orzeka konfiskatę samochodu za jazdę po pijanemu niezależnie od tego, jakie było jego stężenie w organizmie kierowcy.

Analizując wielopoziomowe odniesienia norm wskazanych w art. 178 i 177 k.k. można dojść do wniosku, że bezwzględną konfiskatą samochodu za alkohol w organizmie sprawcy wypadku objęte są osoby, które, kierując pojazdem w stanie nietrzeźwości, spowodowały wypadek. Nie ma przy tym znaczenia, czy był to wypadek relatywnie lekki, czy też ciężki, ze skutkiem śmiertelnym włącznie. Podstawą orzekania konfiskaty jest sam fakt zaistnienia wypadku – pijany kierowca musi liczyć się wtedy z zaostrzoną odpowiedzialnością.

Co w przypadku, gdy pojazd nie stanowił wyłącznej własności sprawcy?

Jak już wspomniano, w przypadku konfiskaty samochodu, alkohol jest głównym czynnikiem decydującym o zastosowaniu takiego środka. Wiążące Polskę umowy międzynarodowe oraz Konstytucja RP zakazują jednak odpowiedzialności zbiorowej. W związku z tym pijany kierowca straci samochód tylko wtedy, gdy będzie stanowił jego wyłączną własność.

Zgodnie z treścią nowych przepisów, konfiskata samochodu nie będzie miała miejsca, gdy zostanie on sprzedany, utracony lub zniszczony, albo gdy w czasie popełnienia przestępstwa nie stanowił wyłącznej własności sprawcy. W takim przypadku sąd, zamiast przepadku pojazdu, orzeka przepadek równowartości pojazdu. Art. 44b k.k. przewiduje tutaj szczegółową procedurę ustalania wartości auta, która uwzględnia wycenę dokonaną w związku z ubezpieczeniem, średnią wartość rynkową, a ostatecznie – opinię biegłego.

Sąd nie orzeknie konfiskaty samochodu pijanego kierowcy ani jego równowartości, jeśli prowadził on pojazd należący do kogoś innego w ramach wykonywanej pracy. W takiej sytuacji w miejsce przepadku sąd wymierza nawiązkę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości co najmniej 5000 złotych.

Konfiskata samochodu za jazdę po pijanemu – pomoc adwokata

Zaprojektowane zmiany, nie tylko w przypadku konfiskaty samochodu, od kiedy zaczną obowiązywać, będą budzić spore kontrowersje. Zakaz prowadzenia pojazdów stanowi bardzo poważną sankcję za kierowanie samochodem pod wpływem alkoholu. Jeśli zakaz ten będzie połączony z konfiskatą samochodu, taki komplet sankcji może okazać się skutecznym środkiem prewencyjnym.

Należy jednak pamiętać, że przepadek auta to nie tylko dolegliwość dla sprawcy czynu z art. 178a § 1 k.k. Jego skutki mogą obejmować także utratę możliwości zarobkowania, pozbawienie rodziny sprawcy możliwości poruszania się do miejsc, które nie posiadają komunikacji publicznej oraz skutkować innymi konsekwencjami (np. w zakresie, w jakim pojazd stanowił zabezpieczenie wierzytelności cywilnych lub był przedmiotem przedwstępnej umowy sprzedaży).

W określonych sytuacjach przepisy umożliwiają przekonanie sądu, że w sprawie zachodzi wypadek zasługujący na szczególne uwzględnienie. Niezbędna wydaje się tutaj pomoc adwokata, ponieważ jazda po alkoholu stanowi przestępstwo o wysokim stopniu społecznej szkodliwości. Ustawodawca prowadzi konsekwentną politykę zaostrzania kar dla pijanych kierowców, a sądy orzekają coraz wyższe kary za takie przestępstwa. Bez odpowiedniej obrony, sprawca opisywanego czynu zostaje bez fachowego wsparcia i musi liczyć się z bezwzględnym podejściem oskarżyciela publicznego. To profesjonalni pełnomocnicy najlepiej wiedzą, jak się bronić w sądzie za jazdę po pijanemu, dlatego warto rozważyć skorzystanie z ich pomocy.

Zachęcamy do bliższego zapoznania się z ofertą Kancelarii w zakresie spraw karnych.

Jeśli potrzebujesz pomocy w kategorii: konfiskata samochodu, konfiskata samochodu za alkohol, konfiskata samochodu za jazdę po pijanemu, konfiskata samochodu od kiedy, konfiskata samochodu alkohol, konfiskata samochodu pijanego kierowcy, konfiskata samochodu za alkohol od kiedy, nowe przepisy dla kierowców, wypadek pijany kierowca, nowe przepisy konfiskata samochodu, pijany kierowca straci samochód, przepadek auta, zachęcamy do kontaktu z adwokatem.