Mandat czy sąd? Co robić, gdy zostaniesz zatrzymany za posiadanie narkotyków?

W polskim porządku prawnym posiadanie narkotyków – niezależnie od ilości – jest przestępstwem, a osoby podejrzane o ich posiadanie muszą liczyć się z możliwością wszczęcia przeciwko nim postępowania karnego. Dla wielu zatrzymanie przez policję jest zaskoczeniem, a często również pierwszym kontaktem z wymiarem sprawiedliwości. W takiej sytuacji łatwo o pochopne decyzje np. automatyczne przyjęcie mandatu, który wydaje się szybszym rozwiązaniem, ale może wiązać się z trwałymi konsekwencjami, jak wpis do Krajowego Rejestru Karnego. Z tego artykułu dowiesz się jak wygląda procedura zatrzymania, kiedy można otrzymać mandat, a kiedy sprawa trafia do sądu, oraz jakie prawa i możliwości działania ma zatrzymany.

Mandat karny za posiadanie narkotyków – czy policja może go wystawić?

Zgodnie z polskim prawem, mandat karny może zostać wystawiony wyłącznie za wykroczenie, czyli czyn o mniejszej społecznej szkodliwości niż przestępstwo. Tymczasem posiadanie narkotyków, także w niewielkiej ilości, kwalifikowane jest jako przestępstwo z art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. 

W praktyce, osoby zatrzymane z niewielką ilością środka odurzającego mogą – w zależności od okoliczności – skorzystać z przepisów o tzw. wypadku mniejszej wagi, który pozwala sądowi zastosować karę ograniczenia wolności lub grzywnę, a w określonych sytuacjach nawet umorzyć postępowanie na podstawie art. 62a ustawy.

Zatrzymanie za posiadanie narkotyków może skutkować próbą nałożenia mandatu karnego, ale należy pamiętać, że nie zawsze jest to dopuszczalne prawnie. Mandat może zostać wystawiony jedynie w ściśle określonych sytuacjach i nie może zastąpić postępowania karnego w przypadku przestępstwa. Dlatego tak istotne jest, aby każda osoba zatrzymana wiedziała, jakie przysługują jej prawa, kiedy ma sens odmowa przyjęcia mandatu oraz jak wygląda dalsze postępowanie sądowe.

Zatrzymanie przez policję – Twoje prawa i obowiązki

Zatrzymanie za posiadanie narkotyków to sytuacja obciążona poważnymi konsekwencjami – prawnymi, procesowymi i życiowymi. Już sama obecność środków odurzających w kieszeni, plecaku czy pojeździe może skutkować przedstawieniem zarzutów z art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, a więc popełnieniem przestępstwa. W takiej sytuacji kluczowe jest, aby znać swoje prawa i obowiązki – ich przestrzeganie (zarówno przez Ciebie, jak i funkcjonariuszy) może mieć istotny wpływ na dalszy bieg sprawy.

Podejrzany ma prawo odmówić składania wyjaśnień lub odpowiedzi na pytania – zarówno policji, jak i prokuratorowi. Nie może to być przy tym interpretowane na jego niekorzyść. W sytuacjach stresowych lub niejasnych, najlepiej powstrzymać się od jakichkolwiek wyjaśnień do momentu kontaktu z adwokatem.

Zgodnie z art. 245 Kodeksu postępowania karnego, zatrzymany ma prawo do natychmiastowego kontaktu z obrońcą – telefonicznie lub osobiście. Ma też prawo do żądania obecności adwokata podczas przesłuchania.

Zatrzymany musi poddać się:

• kontroli osobistej, przeszukaniu odzieży i bagażu,
  
• zabezpieczeniu substancji, jeśli są one przy nim znalezione,
  
• zatrzymaniu telefonów i innych urządzeń, które mogą posłużyć jako dowód w sprawie.
  

Czynności te muszą być przeprowadzone w sposób nieponiżający i z zachowaniem godności osoby zatrzymanej.

Jak złożyć skuteczne zażalenie na zatrzymanie?

Zatrzymanie przez policję, szczególnie w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa z art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, musi spełniać określone kryteria legalności, zasadności i prawidłowości. Jeśli którykolwiek z tych warunków został naruszony, zatrzymanemu przysługuje zażalenie do sądu rejonowego, żądając kontroli tej czynności przez niezależny organ.

Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania karnego, osoba zatrzymana powinna być niezwłocznie poinformowana o prawie do wniesienia zażalenia na tę czynność, a sama możliwość zaskarżenia dotyczy każdego rodzaju zatrzymania – także trwającego krócej niż 48 godzin i zakończonego zwolnieniem.

Termin na złożenie zażalenia wynosi:

• 7 dni od dnia zatrzymania, jeśli wciąż trwa,
  
• lub 7 dni od dnia zwolnienia, jeśli zatrzymany został wypuszczony bez dalszych środków przymusu.

Najczęstsze podstawy skutecznych zażaleń

1. Brak realnych podstaw do podejrzenia popełnienia przestępstwa – np. środki zostały ujawnione bez kontekstu użycia lub przechowywania,
   
2. Zatrzymanie jako środek nieadekwatny – np. zatrzymany nie stawiał oporu, nie uciekał, a mimo to zastosowano izolację,
   
3. Nieprawidłowości proceduralne – brak pouczenia o prawach, ograniczanie kontaktu z adwokatem, odmowa dostępu do dokumentacji zatrzymania,
   
4. Zbyt długi czas zatrzymania – przekroczenie 48 godzin bez przekazania sprawy do prokuratora lub sądu.

Odpowiedzialność karna za posiadanie narkotyków na własny użytek? Posiadanie narkotyków adwokat

W polskim prawie karnym każde posiadanie narkotyków – niezależnie od ich ilości i celu – stanowi przestępstwo. W praktyce jednak bierze się pod uwagę stopień społecznej szkodliwości czynu, co pozwala na różnicowanie odpowiedzialności karnej, zwłaszcza w przypadku tzw. własnego użytku. Aby skorzystać z dobrodziejstwa umorzenia postępowania na podstawie art. 62 a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, muszą zostać spełnione łącznie trzy warunki:

1. Ilość substancji musi być nieznaczna,
   
2. Użytek musi być wyłącznie osobisty – brak dowodów na sprzedaż lub udostępnianie.
   
3. Celowość ukarania musi być wątpliwa – np. z uwagi na, okoliczności popełnienia czynu, sytuację osobistą sprawcy, brak wcześniejszych konfliktów z prawem oraz jego postawę.
   

W praktyce, prokurator może:

• zastosować umorzenie postępowania już na etapie dochodzenia (warunkowe lub na podstawie art. 62 a),
  
• skierować sprawę do sądu, który może uznać czyn za wypadek mniejszej wagi i zastosować karę łagodniejszą.

Prawidłowe zakwalifikowanie czynu – jako przypadek mniejszej wagi lub podlegający umorzeniu – wymaga odpowiedniej argumentacji prawnej i przedstawienia okoliczności łagodzących.

Wyrok sądu I instancji nie musi być ostateczny. Jeżeli został wydany w sprawie o posiadanie narkotyków, a Ty lub Twój obrońca uznacie, że rozstrzygnięcie jest niesłuszne, zbyt surowe lub obarczone błędami proceduralnymi, przysługuje Wam apelacja od wyroku sądu.

Adwokat Wrocław – narkotyki

Sprawy dotyczące posiadania narkotyków należą do kategorii postępowań, w których różnice w rozstrzygnięciach bywają ogromne – od umorzenia postępowania po wieloletnie wyroki orzekające kary pozbawienia wolności.  Zatrzymanie za posiadanie narkotyków to poważna sytuacja. Funkcjonariusz policji nie ma podstawy prawnej, by wystawić mandat karny w takiej sprawie. 

Wszelkie próby „załatwienia sprawy mandatem” są błędnym sygnałem, który może skutkować poważnymi konsekwencjami – w tym bezkrytycznym przyznaniem się do winy i rezygnacją z prawa do obrony. W przypadku zatrzymania w takiej sytuacji, zawsze należy mieć świadomość, że sprawa wymaga przeprowadzenia pełnej procedury karnej, a jej przebieg może różnić się znacząco w zależności od działań podejmowanych już na pierwszym etapie.