Czym różni się separacja od rozwodu? 

Kiedy para staje w obliczu problemów, często pojawia się pytanie o to, jak rozwiązać sytuację w sposób najmniej bolesny dla obu stron. Dwie najczęściej rozważane opcje to separacja i rozwód. Choć oba rozwiązania mają na celu uregulowanie kwestii małżeństwa, różnią się w istotny sposób. Dowiedz się, jakie są najważniejsze różnice między separacją a rozwodem, a z pewnością łatwiej będzie Ci wybrać rozwiązanie, które będzie dla Ciebie najbardziej korzystne. 

Separacja – na czym polega? 

Separacja jest instytucją prawną przeznaczoną dla par, które zastanawiają się nad zakończeniem swojego małżeństwa, jednak nie są w pełni przekonane do tej decyzji. Polega ona na formalnym rozstaniu małżonków. Rozwiązanie to jest mniej ostateczne niż rozwód, który oznacza całkowite zakończenie związku małżeńskiego. 

O separacji możemy mówić wtedy, kiedy para podejmuje decyzję o życiu osobno, jednak nadal pozostaje w związku małżeńskim. Co bardzo ważne, separacja musi być orzeczona przez sąd. Małżonkowie muszą przedstawić odpowiednie argumenty przemawiające za tym, że decyzja o rozstaniu jest słuszna. 

Dla wielu par separacja jest krokiem poprzedzającym rozwód. Jest to czas, w którym małżonkowie mogą od siebie odpocząć i sprawdzić, jak wyglądałoby życie po rozwodzie. Jest to też dobry moment na refleksję dotyczącą tego, czy rzeczywiście rozwód jest jedynym rozwiązaniem, czy może jednak związek uda się uratować. 

Jaka jest różnica pomiędzy separacją a rozwodem? 

Podstawowa różnica między separacją a rozwodem jest taka, że rozwód jest rozwiązaniem ostatecznym. To zakończenie małżeństwa, którego nie da się cofnąć. To jeden z powodów, dla których niektóre pary decydują się na separację. Warto jednak dowiedzieć się, jakie są inne różnice pomiędzy separacją a rozwodem. 

Możliwość zawarcia nowego związku małżeńskiego

Jedną z najważniejszych różnic pomiędzy separacją a rozwodem jest to, że w przypadku separacji nie ma możliwości zawarcia nowego związku małżeńskiego. Formalnie bowiem osoby takie nadal pozostają w małżeństwie. Oczywiście dotyczy to ślubu cywilnego. Po rozwodzie natomiast nie ma żadnych przeciwwskazań prawnych do tego, aby wejść w nowy związek małżeński. 

Co z ewentualnym powrotem do małżeństwa? 

Rozwód jest całkowitym zakończeniem małżeństwa. Jeśli małżonkowie postanowią do siebie wrócić, muszą po raz kolejny wziąć ślub – chyba, że nie będą chcieli formalizować związku. W przypadku separacji wygląda to zupełnie inaczej. Jeżeli małżonkowie uznają, że chcą kontynuować swoje małżeństwo, mogą to zrobić. Wystarczy, że złożą zgodny wniosek w sądzie, a separacja zostanie zniesiona. Istotne jest tutaj, aby każdy z małżonków wyrażał chęć powrotu do małżeństwa. Co ważne, wzmianka o separacji zostanie wpisana do aktu małżeństwa, nawet jeśli zostanie ona zniesiona. 

Rozdzielność majątkowa

Orzeczenie separacji powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej. Dotyczy to sytuacji, w których w czasie trwania małżeństwa panowała między nimi wspólnota majątkowa. Rozdzielność majątkowa oznacza, że od momentu powstania separacji każde nabyte przez jednego z małżonków dobro będzie należało do jego majątku indywidualnego. 

Warto również wiedzieć, co dzieje się w przypadku zniesienia separacji. Otóż na ogół w takim przypadku pomiędzy małżonkami znowu panować będzie wspólnota majątkowa. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy małżonkowie złożą wspólny wniosek o utrzymanie pomiędzy nimi rozdzielności majątkowej. 

Zmiana nazwiska po separacji

Kwestią, która budzi sporo wątpliwości, jest zmiana nazwiska w przypadku separacji. Osoby, które zmieniły nazwisko na wspólne po zawarciu związku małżeńskiego, w przypadku rozwodu mogą wrócić do swojego poprzedniego nazwiska. Jeśli jednak chodzi o separację, po uprawomocnieniu się orzeczenia małżonkowie nie mogą powrócić do nazwiska sprzed małżeństwa. 

Dziedziczenie ustawowe

Gdy separacja zostanie orzeczona przez sąd, małżonkowie tracą prawo do dziedziczenia po sobie. Mowa tu o dziedziczeniu ustawowym. W tym miejscu należy jednak nadmienić, że separacja nie wyklucza dziedziczenia testamentowego. Osoby, które rozważają separację, z całą pewnością powinny przedyskutować tę kwestię z małżonkiem. 

Obowiązek wzajemnej pomocy

Istotna różnica między separacją o rozwodem dotyczy także obowiązku wzajemnej pomocy. W sytuacjach, gdy wymagają tego względy słuszności, małżonkowie separacji mają obowiązek udzielenia sobie pomocy. Nie dotyczy to małżonków po rozwodzie, choć w tym przypadku sąd może podjąć decyzję o zasądzeniu alimentów na byłego małżonka. Obowiązek wzajemnej pomocy dotyczy jednak zarówno wsparcia materialnego, jak i niematerialnego. 

Obowiązek alimentacyjny podczas separacji

Wiele osób wychodzi z założenia, że w przypadku separacji nie można wnioskować o alimenty od byłego małżonka. Nie jest to prawdą. Sąd może zasądzić takie alimenty, przy czym obowiązek alimentacyjny nie jest tutaj uzależniony od zasad słuszności. Co więcej, nie wygasa on tak jak w przypadku rozwodu. 

Przypomnijmy, że po rozwodzie obowiązek alimentacyjny wygasa w momencie, gdy świadczeniobiorca wstąpi w nowy związek małżeński lub po pięciu latach od orzeczenia rozwodu – o ile zobowiązany do płacenia alimentów nie został uznany za winnego za rozpad związku, 

W jakich sytuacjach orzeczenie separacji nie jest możliwe? 

Choć separacja jest rozwiązaniem mniej ostatecznym niż rozwód, nie w każdym przypadku może zostać orzeczona. Jeśli chodzi o rozwód, sąd podejmie decyzję o jego orzeczeniu tylko wtedy, gdy między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Mowa tu o więzi duchowej, fizycznej i gospodarczej. 

W przypadku separacji wystarczy, że rozkład pożycia jest zupełny. Nie musi jednak być trwały. Jednocześnie jednak orzeczenie separacji nie nastąpi, jeśli: 

• na skutek separacji ucierpiałoby dobro małoletnich dzieci małżonków – przepisy nie określają jednak, co dokładnie oznacza dobro dziecka. Tutaj decyzja podejmowana jest przez sąd w sposób indywidualny, 
• orzeczenie separacji byłoby niezgodne z zasadami współżycia społecznego – dotyczy to na przykład sytuacji, gdy jeden z małżonków poważnie się rozchoruje. 

Choć na ogół małżonkowie wspólnie podejmują decyzję o separacji, warto pamiętać o tym, że wniosek o separację może złożyć tylko jeden z małżonków. Brak zgody jednego z małżonków nie stanowi o niedopuszczalności separacji, choć ostateczną decyzję w tej kwestii zawsze podejmuje sąd. 

Co lepsze – separacja czy rozwód?

Separacja to swojego rodzaju “zawieszenie” małżeństwa. W związku z tym traktowana jest przede wszystkim jako rozwiązanie przeznaczone dla par, które przechodzą tymczasowy kryzys w związku i potrzebują nieco czasu na odpoczynek i refleksję. W wielu przypadkach już krótka przerwa wystarczy, aby małżonkowie zdecydowali się na powrót do siebie lub – wręcz przeciwnie – na rozwód. 

Niestety, nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, co jest lepsze – separacja czy rozwód. Wszystko zależy od sytuacji pary oraz od ich oczekiwań. A przede wszystkim od tego, czy jest jakakolwiek szansa na uratowanie związku. Z pewnością jednak świadomość tego, jakie są różnice pomiędzy separacją a rozwodem, może być bardzo pomocna przy podejmowaniu decyzji dotyczącej dalszych losów małżonków.