Co grozi za pobicie i ile czasu jest na jego zgłoszenie?

Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu są podstawową grupą czynów zabronionych zakazanych przez prawo karne. Chronią nietykalność cielesną ludzi oraz ich prawo do tego, by nikt w nią nie ingerował bez ich zgody. Z uwagi na to, że od rodzaju obrażeń pokrzywdzonego zależy kwalifikacja prawna czynu, w tego typu postępowaniach niezwykle ważna jest szybka reakcja w przedmiocie zabezpieczenia dowodów. Zgłoszenie pobicia czy uszczerbku na zdrowiu po długim czasie poważnie utrudnia możliwość jego ścigania.

Kiedy mówimy o pobiciu?

Zgodnie z art. 158 § 1 Kodeksu karnego (dalej: k.k.), zakazany jest udział w bójce lub pobiciu, w którym naraża się człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku określonego w art. 156 § 1 lub w art. 157 § 1 k.k. O pobiciu mówimy wtedy, gdy co najmniej dwie osoby atakują co najmniej jedną inną osobę. Dla bytu tego przestępstwa istotne jest zatem to, by w zdarzeniu brało udział co najmniej trzech ludzi. Prawo nie przewiduje maksymalnej granicy, powyżej której pobicie zmienia się w inne przestępstwo.

Czym różni się bójka od pobicia?

Przepisy nie zawierają legalnej definicji bójki i pobicia. Utrwalone orzecznictwo oraz poglądy doktryny wskazują jednak na istotną różnicę pomiędzy tymi czynami. Jak już wspomniano, w pobiciu występuje strona atakująca (napastnicy) oraz broniąca się (co najmniej jeden pokrzywdzony). W przypadku bójki natomiast obie strony jednocześnie zadają ciosy i bronią się przed atakami przeciwników. Sądy dopuszczają możliwość tzw. płynnego przechodzenia jednego typu w drugi. Oznacza to, że bójka w pewnym momencie może zmienić się w pobicie i vice versa. Wszystko zależy tutaj od konkretnych działań podejmowanych przez uczestników zdarzenia.

Zgłoszenie pobicia – terminy i odpowiedzialne organy

Zgłoszenie pobicia to podstawowa czynność, jakiej powinna dokonać osoba pokrzywdzona tego typu przestępstwem. Ofiara ma prawo zgłosić ten fakt każdemu organowi zobowiązanemu do ścigania czynów zabronionych, a więc przede wszystkim policji oraz prokuraturze. Pobicie warto zgłaszać organom właściwym miejscowo z uwagi na miejsce zdarzenia, ponieważ to one będą prowadziły postępowanie. Gdy z jakiegoś powodu kontakt z policją lub prokuraturą nie jest możliwy, informację o przestępstwie można przekazać innym urzędnikom publicznym (np. kuratorowi), a ci powinni przesłać ją odpowiednim służbom. Pobicie można także zgłaszać w ramach innych toczących się postępowań, np. przy okazji sprawy o znęcanie.

Warto pamiętać, że zgłoszenie pobicia po czasie znacznie utrudnia ściganie sprawców. Dla bytu tego przestępstwa konieczne jest bowiem ustalenie konkretnego skutku – narażenia człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub wystąpienia skutku w postaci ciężkiego lub średniego uszczerbku na zdrowiu. Rany i ślady po ciosach zanikają z czasem, dlatego zgłoszenie pobicia po dłuższym czasie może w zasadzie uniemożliwić postawienie sprawcom zarzutu z art. 158 k.k.

Jak wygląda procedura zgłoszenia na policji?

Istnieją dwie podstawowe drogi zgłaszania pobicia na policji. Po pierwsze, można to zrobić pisemnie, składając zawiadomienie o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Drugim wyjściem jest udanie się osobiście do jednostki policji i złożenie do protokołu ustnego zawiadomienia o przestępstwie.

Niezależnie od wybranej drogi, kolejnym krokiem powinno być przesłuchanie osoby zawiadamiającej na okoliczność zdarzeń będących podstawą zawiadomienia. Podczas tego przesłuchania policjant postara się ustalić dane niezbędne do oceny, czy w sprawie należy wszcząć postępowanie, czy też wydać postanowienie o odmowie wszczęcia.

Standardowo w takiej sytuacji policja powinna także udokumentować obrażenia widoczne na ciele ofiary poprzez oględziny ciała oraz wykonanie niezbędnej dokumentacji fotograficznej.

Ile jest czasu na zgłoszenie pobicia?

Żadne przepisy nie wskazują, ile czasu na zgłoszenie pobicia posiada pokrzywdzony. To w interesie ofiary pobicia jest konieczność zrobienia tego jak najszybciej. Z każdym dniem rany, siniaki, zadrapania i skaleczenia będą się goić. Jeśli nie zabezpieczono bezpośrednio po zdarzeniu lub w niedalekiej przyszłości odpowiedniego materiału dowodowego (niektóre sińce wychodzą dopiero po określonym czasie), upływ czasu może uniemożliwić lub znacznie utrudnić prowadzenie postępowania karnego. Z tego powodu nie warto zastanawiać się nad tym, ile czasu na zgłoszenie pobicia trzeba czekać, tylko robić to niezwłocznie.

Czy jest możliwe zgłoszenie pobicia bez obdukcji?

Zgłoszenie pobicia bez obdukcji to jeden z częstszych problemów w postępowaniach dotyczących tego przestępstwa. Przede wszystkim należy jednak podkreślić, że obdukcja nie przesądza kategorycznie sprawstwa ani zaistnienia czynu zabronionego, a opisuje obrażenia pacjenta, często zawierając komentarz lekarza na temat prawdopodobieństwa przyczyn ich powstania. 

Pokrzywdzony może swoje obrażenia udowodnić wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi, takimi jak zdjęcia, nagrania, zeznania świadków czy dokumentacja medyczna, w tym dokumentacja z pobytu szpitalnego. Zgłoszenie pobicia bez obdukcji z pewnością spowolni jednak bieg postępowania, przynajmniej w jego początkowej fazie i może dlatego warto zadbać o uzyskanie takiego dokumentu. 

Co grozi za pobicie?

O tym, co grozi za pobicie, decyduje wiele czynników, przy czym zagrożenie ustawowe przewidziane przez art. 158 k.k. jest tylko jednym z nich. W myśl § 1 tego przepisu pobicie zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Daje to możliwość skorzystania z art. 37a k.k. i w określonych przypadkach orzeczenia kary grzywny lub ograniczenia wolności.

Obok pobicia w typie podstawowym Kodeks karny przewiduje także zaostrzoną odpowiedzialność uwarunkowaną określonymi okolicznościami sprawy. Jeśli następstwem pobicia jest ciężki uszczerbek na zdrowiu pokrzywdzonego, sprawcy grozi nawet 10 lat pozbawienia wolności, a jeśli ofiara zmarła – nawet 15 lat pozbawienia wolności. W myśl art. 159 k.k. z kolei, udział w pobiciu z użyciem broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu zagrożony jest karą od 6 miesięcy do 8 lat więzienia.

Odpowiadając na pytanie co grozi za pobicie warto także mieć na uwadze ogólne zapisy kodeksu dotyczące np. recydywy albo działania w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym, które dodatkowo zaostrzają jeszcze odpowiedzialność sprawcy pobicia. Łagodniejszą odpowiedzialność poniosą z drugiej strony napastnicy, którzy z uwagi na młody wiek będą sądzeni w trybie postępowania w sprawach nieletnich.

Czy pobicie podlega karze pozbawienia wolności?

Jak już wspomniano, pobicie generalnie zagrożone jest karą pozbawienia wolności, nie licząc możliwości zastosowania art. 37a k.k. do przestępstwa w typie podstawowym. O tym, ile grozi za pobicie w konkretnej sprawie decydować będą jej okoliczności, takie jak wykorzystanie bezradności pokrzywdzonego, sposób działania sprawcy, pobicie połączone z motywacją zasługującą na szczególne potępienie, działanie ze szczególnym okrucieństwem, działanie w reakcji na nagłą sytuację czy współdziałanie z nieletnim. Znaczenie będzie także miała osoba sprawcy – to, czy był wcześniej karany, czy pojednał się z pokrzywdzonym oraz czy naprawił wyrządzoną swoim czynem szkodę.

Spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu a odpowiedzialność karna

Kara za pobicie będzie większa, jeśli wystąpi jeden ze wskazanych wyżej skutków umożliwiających zastosowanie kwalifikowanego typu czynu zabronionego. Ciężki uszczerbek na zdrowiu szerzej opisany został w art. 156 k.k. W myśl tego przepisu, jest to uszczerbek w postaci:

• pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy lub zdolności płodzenia;
• innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała,
• wycięcia, infibulacji lub innego trwałego i istotnego okaleczenia żeńskiego narządu płciowego.

Powyższe przypadki to najpoważniejsza ingerencja w organizm człowieka, która nie kończy się jego śmiercią. Jeśli wystąpi, kara za pobicie zostaje podwyższona i jej podstawowy wymiar wynosi od roku do 10 lat więzienia.

Odszkodowanie za pobicie – czy można je otrzymać?

Od dłuższego czasu polskie przepisy karne kładą większy nacisk na łagodzenie skutków przestępstw i realizację interesów ofiar. Z tego powodu relatywnie łatwo jest uzyskać odszkodowanie za pobicie – wystarczy zgłosić takie żądanie w ramach toczącego się postępowania w trybie art. 46 k.k. Sądy karne rzadko jednak zasądzają pełną kwotę należnego pokrzywdzonemu odszkodowania (na które składają się naprawienie szkody majątkowej i zadośćuczynienie), czasami ograniczając się po prostu do nawiązki.

Z tego powodu po pierwsze warto zadbać o to, by wysokość odszkodowania za pobicie była należycie udokumentowana. Po drugie natomiast, w tego typu sprawach często pojawia się konieczność wystąpienia przeciwko sprawcy na drogę postępowania cywilnego.

Udział w bójce a sprawa o pobicie – jakie są możliwości na zmniejszenie kary?

Z perspektywy osób oskarżonych w sprawie o pobicie istnieje kilka możliwych linii obrony, które mogą zmniejszyć grożącą im karę. Przede wszystkim należy dążyć do wyeliminowania wszelkich okoliczności mogących stanowić podstawę do postawienia zarzutu kwalifikowanego (np. w zakresie niebezpiecznego narzędzia). Warto także dołożyć starań w celu doprowadzenia do zmiany kwalifikacji prawnej z pobicia na bójkę. Sytuacja, w której obie strony są agresorami sprawia, że sąd będzie musiał inaczej rozłożyć odpowiedzialność za pobicie i jego skutki. Dzięki temu sprawa o pobicie nie będzie posiadała jednoznacznego pokrzywdzonego, a zatem i wysokość kary dla uczestników tego zdarzenia będzie inna.

Jako adwokaci od spraw karnych prowadzimy we Wrocławiu sprawy dotyczące bójki i pobicia. Wypracowaliśmy własną metodykę pracy, która pozwala nam należycie reprezentować interesy osób podejrzanych, oskarżonych i pokrzywdzonych przestępstwem z art. 158 k.k. W sprawach, gdzie kwalifikacja prawna często zależy od treści złożonych zeznań, doświadczenie w przesłuchiwaniu świadków i oskarżonych ma realny wpływ na kierunek, w którym pójdzie postępowanie karne.

Zachęcamy do bliższego zapoznania się z ofertą naszej Kancelarii i wsparcie w sprawie adwokata specjalizującego się w prawie karnym. 

Jeśli potrzebujesz pomocy w kategorii: pobicie, co grozi za pobicie, ile grozi za pobicie, kara za pobicie, ile czasu na zgłoszenie pobicia, zgłoszenie pobicia bez obdukcji, odszkodowanie za pobicie, zgłoszenie pobicia po czasie, zgłoszenie pobicia, sprawa o pobicie, zachęcamy do kontaktu z adwokatem.