Zmiany w prawie o ruchu drogowym 2022 a kara dyscyplinarna

W tym artykule omówione zostaną nowelizacje prawa o ruchu drogowym w szerokim znaczeniu oraz ich wpływ na możliwość stosowania zwolnienia dyscyplinarnego względem pracowników.

Nowelizacja Prawa o ruchu drogowym 2022

W 2022 roku dziesięciokrotnie w życie wchodziły zmiany w Prawie o ruchu drogowym, a raz ujednolicano cały akt prawny. Z punktu widzenia niniejszego artykułu najważniejsze zmiany weszły w życie:

• 1 stycznia 2022 r. – rozwinięcie instytucji zezwolenia na odstępstwo od warunków technicznych dla pojazdu, zasady postępowania z niepotrzebnymi tablicami rejestracyjnymi, nowa podstawa zatrzymania prawa jazdy związana z funkcjonowaniem tachografów;
• 17 września 2022 r. – rozszerzenie podstaw zatrzymania prawa jazdy o nowe typy czynów zabronionych do Kodeksu wykroczeń;
• 21 września 2022 r. – szereg zmian w definicjach ustawowych, rozszerzenie uprawnień ministrów w zakresie oznaczeń drogowych, zmiany w zakresie praw i obowiązków pieszych, kierujących pojazdami (w tym rowerami i hulajnogami).

Należy także pamiętać, że 17 września 2022 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ewidencji kierujących pojazdami naruszających przepisy ruchu drogowego z dnia 15 września 2022 r. Nowe przepisy zwiększyły limity punktów karnych za najcięższe wykroczenia oraz wydłużyły okres ich „zerowania” do 2 lat. Zmiany w prawie o ruchu drogowym objęty także zaostrzenie tzw. taryfikatora mandatów oraz możliwość orzekania podwójnej grzywny wobec drogowych recydywistów.

Utrata prawa jazdy za punkty

Zgodnie z art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. d Prawa o ruchu drogowym, zabranie prawa jazdy następuje w przypadku przekroczenia 20 punktów karnych, jeśli kierujący pojazdem uczynił to w okresie 1 roku od wydania po raz pierwszy prawa jazdy.

Jeśli kierowca posiada dłuższy staż, zastosowanie znajdzie art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. c, zgodnie z którym warunkiem zatrzymania prawa jazdy jest przekroczenie 24 punktów w okresie 5 lat od wydania skierowania na kurs reedukacyjny. Przepis ten, zgodnie z regulacjami przejściowymi, będzie obowiązywał dopiero od momentu, gdy zostaną wprowadzone odpowiednie rozwiązania techniczne umożliwiające przekazywanie danych z ewidencji. Do tego czasu należy stosować dotychczasowe przepisy, co oznacza utratę prawa jazdy za każdorazowe przekroczenie 24 punktów.

Utrata prawa jazdy za prędkość

Bardzo często mamy do czynienia z sytuacją, w której kierujący samochodem traci prawo jazdy z powodu nadmiernej prędkości. W myśl art. 135 ust. 1 pkt 2 lit. a Prawa o ruchu drogowym zabranie prawa jazdy za pokwitowaniem ma miejsce w przypadku ujawnienia czynu polegającego na kierowaniu pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. Należy przy tym pamiętać, że w terenie zabudowanym mogą obowiązywać różne ograniczenia prędkości, nie zawsze jest to standardowe 50 km/h. W określonych sytuacjach może więc dojść do zatrzymania prawa jazdy np. wtedy, gdy kierujący jechał 71 km/h.

Utrata prawa jazdy a szkolenia

Nowelizacja prawa o ruchu drogowym dotknęła także kursy, których odbycie oznaczało redukcję posiadanych punktów karnych. Od 17 września 2022 r. kierowcy utracili taką możliwość.

Z drugiej strony trwają prace nad wdrożeniem zapisów ustawowych, zgodnie z którymi pierwsze przekroczenie limitu 24 punktów nie będzie oznaczało utraty prawa jazdy. Taki kierowca zostanie skierowany na szkolenie reedukacyjne, a dopiero kolejne uzbieranie 25 punktów odbierze mu prawo do kierowania pojazdami.

Zwolnienie dyscyplinarne za utratę prawa jazdy

Utrata prawa jazdy to nie tylko problem dla kierowcy i jego najbliższej rodziny. To często także ogromny kłopot dla pracodawcy, który uzależnia możliwość wykonywania określonej pracy od mobilność pracownika. Kwestia odpowiedzialności dyscyplinarnej osoby zatrudnionej w związku z zatrzymaniem prawa jazdy jest na tyle istotna, że została uregulowana w Kodeksie pracy.

W art. 108 k.p. przewidziano tzw. kary dyscyplinarne (lub porządkowe), które pracodawca może wymierzyć pracownikowi za naruszenie określonych zasad. Są to:

• upomnienie;
• nagana;
• kara pieniężna.

Kary porządkowe stanowią jednak tylko element szerszej odpowiedzialności dyscyplinarnej pracownika, na którą składa się także możliwość rozwiązania z nim umowy bez okresu wypowiedzenia. Tryb ten, przewidziany w art. 52 k.p., nazywany jest zwolnieniem dyscyplinarnym. W myśl art. 52 § 1 pkt 3 k.p., pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Bardziej szczegółowe omówienie tego aspektu znajduje się w dalszej części artykułu.

Jakie są konsekwencje zwolnienia dyscyplinarnego?

W przypadku zwolnienia dyscyplinarnego konsekwencje dla pracownika są długofalowe. Z jednej strony stosunek pracy ulega natychmiastowemu rozwiązaniu – wyłączone zostają przepisy o okresie wypowiedzenia czy czasie na poszukiwanie pracy.

Dodatkowo informacja o zwolnieniu dyscyplinarnym umieszczana jest w świadectwie pracy i na zawsze zostaje w aktach pracowniczych. Stanowi to poważne obciążenie relacji z przyszłymi pracodawcami.

Wreszcie przy zwolnieniu dyscyplinarnym konsekwencją jego zastosowania jest utrudnienie w uzyskaniu zasiłku dla bezrobotnych.

Konieczne przesłanki kary dyscyplinarnej za zabrane prawo jazdy

Przytoczony już art. 52 k.p. przewiduje cztery przesłanki, które muszą wystąpić łącznie, by możliwe było zastosowanie wobec pracownika kary dyscyplinarnej w postaci dyscyplinarnego zwolnienia:

1. pracownik musi utracić uprawnienia do kierowania pojazdami, a więc musi w tym zakresie zostać wydana stosowna decyzja;
2. uprawnienie do kierowania pojazdami musi być konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku;
3. utrata uprawnień musi nastąpić z winy pracownika (a nie np. przez pogorszenie się jego stanu zdrowia);
4. zwolnienie dyscyplinarne musi nastąpić w ciągu miesiąca od momentu dowiedzenia się przez pracodawcę o powyższych okolicznościach.

W praktyce najwięcej wątpliwości budzi kwestia tego, kiedy uprawnienia są niezbędne do wykonywania pracy na danym stanowisku. W przypadku zawodowego kierowcy sprawa jest jasna, ale np. dla członka kadry zarządzającej przedsiębiorstwem nie jest to już takie pewne.

Czy pracodawca może sprawdzić punkty karne?

Zgodnie z obecnymi przepisami pracodawca nie może samodzielnie sprawdzić punktów karnych pracownika – do tego uprawnieni są sam pracownik oraz instytucje publiczne, jeśli takie uprawnienie wynika z konkretnego przepisu.

W doktrynie prawniczej sporne jest natomiast, czy pracodawca może żądać takich informacji od pracownika. Art. 22[1] § 1 k.p. wskazuje, jakich danych pracodawca może domagać się od osoby ubiegającej się od pracę. Z kolei w § 3 tego przepisu wskazano, jakie dane pracownik ma przekazać swojemu pracodawcy. W żadnym z tych przepisów nie wymieniono jednak liczby punktów karnych.

Swoje kwalifikacje zawodowe pracownik wykazuje okazaniem dokumentu prawa jazdy, dlatego wydaje się, że w świetle obecnych regulacji pracodawca nie może zmuszać pracownika do przekazywania mu tego rodzaju danych.

Jak się bronić przed zwolnieniem dyscyplinarnym za utratę prawa jazdy?

Zwolnienie dyscyplinarne to, jak już wspomniano, szereg poważnych konsekwencji. Z tego powodu niezbędne jest podjęcie skutecznej oraz szeroko zakrojonej obrony.

Po pierwsze, w ramach stosunku pracy należy podważać przesłanki wypowiedzenia umowy z winy pracownika. Dopóki nie zakończy się sprawa karna, nie można mówić o zawinionej utracie uprawnień – bezwzględnie należy zatem wykorzystać tę okoliczność w sprawie pracowniczej. Jeśli umożliwia to charakter stanowiska, należy także przygotować wnioski dowodowe wskazujące, że uprawnienie do kierowania pojazdami nie było konieczne do wykonywania danej pracy, a jedynie ją ułatwiało.

To jednak nie wszystko. Z uwagi na to, że utrata uprawnień do kierowania pojazdami często wynika z popełnienia przestępstwa lub wykroczenia drogowego, obrona przed zwolnieniem dyscyplinarnym powinna być równolegle prowadzona w sprawie karnej. Jeśli bowiem pracownik zostanie uniewinniony od zarzucanych czynów, postępowanie zostanie umorzone albo sprawa zakończy się w inny pomyślny sposób, brak będzie podstaw do zwolnienia dyscyplinarnego. Dlatego warto skorzystać z pomocy adwokata – sprawa karna jest bowiem kluczowa dla przesłanek odpowiedzialności dyscyplinarnej.

W przyszłości istotne może okazać się także skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów, co umożliwi przywrócenie pracownikowi uprawnień. Odzyskanie prawa jazdy po alkoholu wyłącza możliwość uznania, że pracownik utracił uprawnienia potrzebne do wykonywania danego stanowiska w chwili, gdy ponownie je posiada.

Zachęcamy do bliższego zapoznania się z ofertą Kancelarii w zakresie spraw karnych.

Jeśli potrzebujesz pomocy w kategorii: zmiany w prawie o ruchu drogowym, kara dyscyplinarna, zabranie prawa jazdy, utrata prawa jazdy, odpowiedzialność dyscyplinarna, zwolnienie dyscyplinarne, nowelizacja prawa o ruchu drogowym, zwolnienie dyscyplinarne konsekwencje, zachęcamy do kontaktu z adwokatem.